Không biết có ai giống mình không, nhưng mình bị mắc 1 căn bệnh “mãn tính” mang tên: CẦU TOÀN!

Làm gì mình cũng mong thật chỉnh chu, hoàn hảo, cũng mong phải thật chuyên nghiệp, “long lanh”, “pro”…thì mới dám xuất hiện!

Xét về 1 phương diện nào đó, đây là 1 điều tốt!

Vì nó luôn khiến mình phải cẩn thận, tỉ mỉ, chăm chút hơn, kỹ lưỡng hơn với từng bài viết trên blog, từng bức ảnh post trên facebook, từng video up lên Youtube…

Nhưng nó cũng có mặt trái!

Nó khiến mình lúc nào cũng áp lực, săm soi chính mình hơn, kỹ lưỡng phê phán, tự rơi vào cái bẫy phán xét chính mình, luôn coi những điều mình làm chưa đủ tốt, chưa đủ hay, chưa đủ để “thú vị”…

Và rồi thường dừng lại ở việc …bỏ cuộc!

Những bài viết rất nhiều công sức, nhưng nghĩ chưa đủ hay, nên thôi, bỏ dở!

Những video làm tỉ mỉ tốn rất nhiều thời gian, nhưng chau chuốt được nửa, không còn tâm sức và nhiệt huyết nữa, lại bỏ xó!

Những bức ảnh chụp còn góc này xấu, góc kia chưa hoàn hảo, nội dung này chưa hay, chưa “thấm”, định đăng, định chia sẻ, nhưng thôi, lại xóa!

Cứ như vậy, áp lực phải hoàn hảo, phải cầu toàn, phải chỉnh chu (mình tự đặt cho mình), khiến không ít bài viết dở dang, bản thu âm không được up, những bức ảnh, câu chuyện của quá trình không được xuất hiện…!

CÁI BẪY HOÀN HẢO

Các bạn nữ, thường là những người cẩn thận, “hay soi” như mình, đặc biệt những người có hơi hướng “nghệ thuật” :)) (như mình), hay bị mắc phải cái bẫy này!

“Cái bẫy” của sự hoàn hảo, phải chỉnh chu, “sang xịn mịn” trên từng milimet “tác phẩm” của mình!

Nếu sketchnote, chỉ up lên bản vẽ hoàn chỉnh nhất, màu được tô đầy đủ và đẹp nhất!

Nếu bài post blog, chỉ post những bài đã được đầu tư công sức thời gian cẩn thận nhất!

Nếu làm video youtube, phải đầu tư thời gian chất xám vào những video chất lượng nhất!

“Cái bẫy” của sự hoàn hảo ám ảnh mình đến mức, hầu như lần nào xem lại cái gọi là “bản cuối”, mình cũng cảm thấy chưa hài lòng, chưa đầy đủ, “chưa đủ tốt”, “chưa đủ hay”...

Và thường, đến cuối, sau khi đã bỏ rất nhiều thời gian công sức cho “tác phẩm” này, và tự thân vẫn nói là “chưa đủ tốt”, “chưa đủ hay”, mình đâm ra chán nản… Và bỏ cuộc!

Sao mình phải tự làm khổ mình như thế! Tốt nhất là thôi, không làm nữa!!!

Tiếng nói nhỏ cứ ám ảnh!

Và thường… Nó thắng cuộc!

Cái chờ đợi sự hoàn hảo để bắt đầu, để ấn nút, để xuất hiện – thường là sẽ không bao giờ được xuất hiện nữa!

Mình đi qua những thứ – mình từng cho là rất hay ho, bỏ rất nhiều công sức, nhưng “chắc là không ai thèm để ý đâu” – một cách chán nản và cho nó đi vào quên lãng, chỉ vì: “Nó chưa đủ hay!” 

SHOW MY WORK!

 Mình cứ như vậy, loanh quanh trong “Cái bẫy hoàn hảo” một thời gian dài, dè dặt trong việc up hay post bất cứ 1 bức ảnh, bài viết, video nào!

 Mọi thứ cần thật chỉnh chu, mỹ mãn, đâu ở nguyên đó thì mới được xuất hiện! Những sự chán chường, mệt mỏi, sự bề bộn “phía sau”, luôn là điều “ở trong vòng bí mật”!

Cho đến giữa năm 2021, mình đọc được 1 post ngắn của chị Chi Nguyễn (The present Writer) về cuốn sách “Show your work” của Austin Kleon, về việc cách tác giả chia sẻ với khán giả cả quá trình làm ra 1 sản phẩm “sáng tạo” ra sao, mình mới nhận ra:

Mình không cô đơn!

Mình không phải là người duy nhất ám ảnh về sự hoàn hảo này!

Và mình hoàn toàn có thể thoát ra khỏi nó! Mình hoàn toàn có thể “lật ngược tình thế” bằng chính “nỗi sợ hoàn hảo” này!

Đơn giản, chỉ bằng cách: Show ra sự “không hoàn hảo”!

Austin Kleon là tác giả của 3 cuốn sách mình đều rất yêu thích: Steal like an artist, Show your work và Keep going! Cả 3 cuốn sách đều đặc biệt phù hợp với những ai yêu thích công việc sáng tạo, cách để bắt đầu, để duy trì và để tiếp tục với những ý tưởng của mình! Mình đã mua liền cả 3 cuốn sách của ông, và đọc 1 mạch (sách khá mỏng và ngắn)! 

Nhưng điều quan trọng, là những cuốn sách của Austin Kleon đã khiến mình có 1 cái nhìn toàn cảnh, và giúp mình dần dần tháo bỏ “nỗi lo sợ chưa hoàn hảo” 1 cách trực tiếp bằng cách show ra những “sự không hoàn hảo”, “vén màn sân khấu” để khán giả nhìn thấy “cả quá trình” tạo ra tác phẩm!

Mình rất thích thú với điều này, và xem đây là 1 ý tưởng vô cùng mới lạ!

Ơ đúng nhỉ! Không phải tự dưng mà những video Behind-the-scene (hậu trường) của những bộ phim “bom tấn” đạt cả trăm nghìn lượt view!

Không phải ngẫu nhiên mà khán giả lúc nào cũng tò mò thích thú với những “câu chuyện thật” phía sau hậu trường!

Và chính mình, khi mới làm blog, youtube, cũng tò mò không biết những blogger, youtuber nổi tiếng, họ đã bắt đầu như thế nào? Họ đã dùng những thiết bị gì? Họ đã quay ra sao? Họ đã có những khó khăn gì? Họ có bị như mình không? Họ khắc phục như thế nào?

A thế hóa ra, quá trình làm ra sản phẩm cũng “hấp dẫn” không kém gì bản thân sản phẩm hoàn chỉnh chau chuốt đó!

Phát hiện ra điều này, mình bắt đầu thử! 

Thử cởi bỏ gánh nặng “hoàn hảo”, thử up lên mỗi ngày 1 chút của quá trình sáng tạo!

Thử “show my work” ở tất cả những dự án mình đang làm!

Ai theo dõi, để ý fanpage Hằng SN của mình sẽ biết, mình bắt đầu “Show my work” từ lúc đang làm video tóm tắt cuốn sách Atomic Habits “Thói quen tí hon, hiệu quả bất ngờ” của James Clear.

Mình bắt đầu từ việc tóm tắt ý chính của cuốn sách, đọc cả cuốn sách, note xuống, rồi cắt đi sửa lại 4,5 bản. Sau đó đến phần vẽ, vẽ từng chút một, từng trang theo ý bài tóm tắt. Rồi tiếp đến là xé, xé hơn chục trang giấy theo các hình vẽ, rồi thu âm bài tóm tắt, rồi đến quay video, rồi chỉnh sửa video, để tiếng khớp với hình…

Cả quá trình gần 1 tháng trời, mỗi ngày đều đặn mình thả 1 tấm hình của công việc đang làm để chia sẻ lên fanpage kèm theo mô tả ngắn gọn về những gì mình đang tỉ mẩn làm 🙂

1,2 ngày, không có gì khác biệt!

Nhưng 1,2 tuần sau, bắt đầu có những người dõi theo, có người tò mò về sản phẩm mình đang làm 🙂

Có vẻ mọi người thấy thích thú với những điều đang tiến triển mỗi ngày, tò mò với những thứ tỉ mẩn và kì công mình đang làm!

Cho đến ngày mình đưa ra sản phẩm cuối cùng, video tóm tắt sách Atomic habits thì “bùm”!

 

Tự nhiên video này có nhiều lượt bạn xem và comment hơn hẳn, ngay sau khi mình up link!

Tất cả chỉ vì, mình đã cho mọi người thấy, cả “quá trình lớn lên” của “tác phẩm”!

Dường như mọi người đã quen hoặc có 1 sự kết nối nào đó, như cách nhìn 1 bức tranh xếp hình khổng lồ, mỗi ngày nhìn thấy 1 miếng, và cuối cùng, tò mò không biết tổng thể của “bức tranh tỉ mỉ” đó ra sao 🙂

Và như 1 điều tự nhiên, khi mình “Show my work”, show quá trình làm việc của mình trên fanpage, tự nhiên, mình “cởi bỏ” được gánh nặng, về sự hoàn hảo, chỉnh chu, về áp lực “chưa đủ tốt”.

Mình bỗng nhận ra: Ừ, thôi thì lộn xộn cũng được, thôi thì bừa bộn cũng chẳng sao, thôi thì chưa hoàn chỉnh, còn nhiều bản nháp, cũng là điều thú vị!

Việc ghi lại quá trình, không chỉ trở thành “cuốn phim tư liệu” cho những “sản phẩm” của mình, mà còn là cách mình “để lại dấu chân”, để lại những “dấu vết” để giúp 1 ai đó, vào 1 khoảnh khắc nào đó, cũng muốn tò mò bắt đầu làm các sản phẩm sáng tạo như mình.

Hơn thế nữa, không chỉ “chữa căn bệnh hoàn hảo”, show my work còn giúp mình có sự kết nối gần gũi với khán giả hơn: Kéo họ tò mò cùng một thứ với mình, cho họ nhìn thấy sự cố gắng “mỗi ngày một chút” của mình, cho họ thấy cả những khó khăn, những bề bộn, những ngổn ngang, những gì rất “đời” và rất “thật” giữa mình và những người bạn theo dõi mình!

Dần dần, mình thả lỏng hơn, nhìn lại quá trình 1 cách thú vị và vui vẻ hơn, và mình đã nhận ra 1 điều, dù đã được nhắc đi nhắc lại rất nhiều lần, nhưng không hiểu sao, đến giờ mới thấm đến thế…

HOÀN THÀNH HƠN HOÀN HẢO!

Hóa ra, niềm vui làm ra 1 sản phẩm, 1 điều gì đó, không nằm ở lúc kết thúc, mà nằm ngay ở quá trình làm ra nó!

Hóa ra, giá trị của bất kỳ 1 “tác phẩm” nào, chưa chắc nằm ở bản thân nó, mà nằm ở sự kết nối của nó với khán giả!

Hóa ra, việc trở nên bình thường, đơn giản như chính những gì mình đang làm mỗi ngày, lại có sức mạnh kết nối hơn cả việc “nổ bùm” và cho ra sản phẩm bom tấn trong 1 đêm!

Hóa ra, nhiều khi chỉ cần chia sẻ, ngay từ khi ý tưởng thai nghén, mình lại được đóng góp thêm nhiều ý tưởng thú vị, để sản phẩm đến khi ra đời, không chỉ còn là của riêng mình, mà còn là “đứa con chung” của những người bạn theo dõi mình!

Hóa ra, những điều mình định để dở dang, cho là “chưa đủ hay”, “chưa đủ tốt”, thì việc đơn giản chỉ là hoàn thành nó, 1 cách hết sức, rồi buông. Thế là đủ!

Có những điều đơn giản biết bao, mà vì tự mình bắt mình “phải hoàn hảo, hoàn hảo hơn nữa”, khiến chính mình kiệt sức, chán nản và bỏ cuộc!

Việc đơn giản, chỉ cần hoàn thành, hoàn thành những gì mình đã bắt đầu!

Hoàn thành hơn hoàn hảo!

Nói thế, không phải là mình thôi không chỉn chu, thôi không chỉnh sửa tỉ mẩn cho tác phẩm của mình!

Mình vẫn sẽ làm, hết khả năng của mình với mỗi tác phẩm!

Nhưng mình thôi, không đặt sự kỳ vọng, thôi ám ảnh với việc “chưa đủ tốt” để bỏ dở những điều mình đang làm nữa!

Nói thật, đến quá nửa số bài viết blog của mình, thật sự khi viết xong, mình cảm thấy rất chán nản và bình thường. Thấy nó chẳng có giá trị mấy, nhìn thật bình thường, chắc chẳng giúp được ai!

Nhưng vì hoàn thành hơn hoàn hảo, mình vẫn ấn nút post bài!

Và ngạc nhiên, đó lại là những bài nhận được rất nhiều lời cảm ơn từ những bạn đọc!

Hóa ra, những điều rất bình thường, nhưng cũng có 1 ai đó, cũng đã từng vật vã như mình. Và thật may mắn khi mình được xuất hiện và giúp đỡ họ đúng thời điểm!

Đúng thật là, bạn không biết mình sẽ “chạm” tới ai và giúp được ai, nên đơn giản là cứ “Làm tới đi”, cứ tiếp tục làm, với 1 tiêu chí đơn giản: Hoàn thành hơn hoàn hảo!

MÌnh dần dần cảm thấy thoải mái hơn, và quen dần với sự “không hoàn hảo” này!

Ngay như bài post này, mình cũng đã nghĩ rất lâu, nhưng giờ mới đặt bút viết. Và cứ viết, cứ post, dù nó “chưa hoàn hảo”, “chưa đủ tốt”…!

Đơn giản mình tin, nếu bạn từng như mình, từng bị ám ảnh về sự hoàn hảo đến mức không dám bắt đầu với bất cứ điều gì mình yêu thích, thì đơn giản là: Cứ làm tới đi!

Hãy bắt đầu ngay nơi bạn đứng, với những gì bạn đang có, và làm những gì bạn có thể làm!

Khởi đầu cho những điều hoàn hảo, luôn là những thứ không hoàn hảo như vậy!

Nên đơn giản là hãy thư giãn, và tận hưởng bất cứ hành trình nào mình đang đi!

Và hãy nhớ, “để lại dấu chân” cho chính mình và có thể cho 1 ai đó, bằng cách ghi lại, chụp lại, quay lại, hành trình từ lúc bắt đầu của mình!

Chắc chắn, đến 1 thời điểm nào đó, bạn sẽ nhận ra, những “tư liệu” đó, quý giá đến thế nào, khoảng thời gian đó, giá trị ra sao!

Hãy cứ làm và tận hưởng! Nhé!

Be yourself, always!

Hằng SN

---

Nếu bạn yêu thích những bài viết của mình, hãy đăng ký email để được nhận thông báo về những bài viết mới nhất của mình nhé. Mình sẽ post bài đều đặn vào thứ Tư hàng tuần. Cảm ơn các bạn và hẹn gặp lại các bạn vào thứ Tư tuần sau!